Als je begint aan een smarthome dan denk je waarschijnlijk vooral aan slimme producten als deurbellen, lampen, deursloten en thermostaten die je als basis neemt. Maar, je kunt je smarthome ook inrichten op basis van een protocol waardoor je meer mogelijkheden krijgt om je slimme huis uit te breiden en ook flexibeler bent in de toepassingen. Eerder keken we al uitgebreid naar het Z-Wave als basisprotocol voor je smarthome. In dit artikel kijken we naar een vergelijkbaar maar toch verschillend protocol; ZigBee. Ook Zigbee is een standaard waarmee producten in huis met elkaar kunnen communiceren.
Wat is ZigBee? – de voor- en nadelen
Laten we beginnen met het antwoord op de vraag wat een protocol is. Dit is simpel gezegd een universele standaard waarin vastgelegd is hoe personen, partijen of producten met elkaar moeten communiceren voor een snelle, gestroomlijnde en efficiënte communicatie en overdracht van informatie. ZigBee is net als Z-Wave een protocol dat gericht is op het slimme huis en maakt snelle, stabiele en efficiënte communicatie tussen producten die ZigBee compatibel zijn mogelijk.
Een mesh-netwerk
ZigBee is dus een communicatieprotocol waarmee producten met elkaar communiceren, en dat communiceren kan twee kanten op; apparaten bevestigen commando’s die aan hen worden gegeven. Daarbij maakt ZigBee gebruik van een zogenaamd mesh-netwerk. Dit betekent dat elk ZigBee-apparaat in verbinding staat met minimaal twee andere ZigBee-apparaten. Op deze manier ben je vrijwel altijd voorzien van een stabiele verbinding en kun je het bereik van je netwerk moeiteloos uitbreiden. Mocht één van de ZigBee sensoren of apparaten in jouw netwerk uitvallen dan kunnen andere sensoren of apparaten de functionaliteit overnemen en zorgen dat het netwerk stabiel en intact blijft. En dat mesh-netwerk is wel een must want ZigBee op zich heeft namelijk een matig direct bereik. Zonder mesh-netwerk zouden producten in de open lucht (dus zonder muren en andere obstakels) binnen 15 meter met elkaar kunnen communiceren, wat minder is dan bij bijvoorbeeld Z-Wave.
Open maar niet altijd compatibel
In tegenstelling tot Z-Wave is Zigbee een open protocol. Dit wil zeggen dat fabrikanten die Zigbee in hun producten integreren, zelf aanpassingen kunnen doen in de software om het af te stemmen op het product. Dit zou je kunnen zien als voordeel aangezien ZigBee breed ingezet en gebruikt kan worden, maar hierdoor kan het ook voorkomen dat niet elk ZigBee-apparaat (volledig) met een ander ZigBee-apparaat kan communiceren. Dit kan nogal verwarrend werken. Zo weten we dat ZigBee verlichting vaak zonder problemen met andere ZigBee-verlichting kan communiceren, maar is het voor accessoires in sommige gevallen wat lastiger waardoor (een deel van) de functionaliteit ontbreekt. Bij ZigBee is het dus van belang dat je van te voren even wat research doet, of het zelf uitprobeert.
Een extreem groot ZigBee-netwerk
Als we kijken naar de communicatie van ZigBee dan zien we dat er gecommuniceerd wordt op de 2.4 GHz frequentie, waar we ook WiFi en Bluetooth op terugvinden. Dit heeft zijn voor- en nadelen. Zo kan het door meerdere apparaten die op diezelfde frequentie communiceren druk worden, maar het betekent aan de andere kant ook dat apparaten hierdoor eenvoudig gecertificeerd en wereldwijd verkocht kunnen worden. Met Zigbee kun je tot wel 65.000 apparaten koppelen in één netwerk, wat een stuk meer is dan de 232 producten in een Z-wave netwerk, maar in onze optiek zal zelfs de 232 voor de meesten onder ons niet haalbaar zijn.
Energiezuinig en betaalbaar
Tot slot is ZigBee een zeer energiezuinig en betaalbaar protocol. Sensoren en andere apparaten die ZigBee als communicatieprotocol gebruiken kunnen vaak jaren doen met één batterij, en daarbij ligt de kostprijs van een product met ZigBee doorgaans iets lager dan de kostprijs van een product met bijvoorbeeld Z-Wave.
ZigBee in een smarthome
ZigBee is een universele standaard en kan dus voor verschillende toepassingen gebruikt worden, maar we zien het protocol vandaag de dag voornamelijk terug in het slimme huis. Er is inmiddels een groot aantal fabrikanten dat zich bezighoudt met het ontwikkelen van producten die compatibel zijn met deze standaard, en het aanbod is bijna net zo groot als het aanbod van Z-Wave producten. Je kunt inmiddels naar de winkel voor onder meer verlichting, zonwering, stekkers, deursloten, sensoren, schakelaars en rookmelders.
Hoewel ZigBee niet gebonden is aan één merk en dus elke fabrikant van producten ermee aan de slag kan, zien we de standaard toch bij een aantal grote merken terug. Twee van de meest bekende merken die ZigBee als standaard voor draadloze communicatie gebruiken zijn Philips Hue en IKEA. Philips Hue voorziet al zijn slimme lampen en accessoires van de standaard, terwijl IKEA zijn slimme lampen en slimme rolgordijnen van de standaard heeft voorzien. Deze producten werken prima met de controllers/hubs van de fabrikanten zelf, maar in een echt smarthome wil je ze natuurlijk ook met elkaar laten werken, inclusief alle sensoren, schakelaars en andere apparaten van andere fabrikanten. Dat is mogelijk maar daarvoor heb je een controller nodig waarmee alles bediend kan worden.
Een ZigBee controller
ZigBee-producten kun je niet direct met je telefoon, je tablet of je router verbinden. Deze beschikken immers niet over compatibiliteit met de standaard en ook niet over een antenne waarmee het signaal ontvangen of verstuurd kan worden. Een hub als de Philips Hue Bridge of de IKEA hub beschikt hier wel over maar is vaak weer beperkt tot ondersteuning van de eigen producten, of vergelijkbare producten in dezelfde productcategorie. Zo kun je bijvoorbeeld de IKEA-lampen koppelen aan de Hue Bridge, maar niet de IKEA rolgordijnen. Om toch al deze producten met elkaar te laten communiceren heb je een controller nodig.
Deze controller, ook wel een gateway genoemd, kan commando’s naar de ZigBee producten sturen, kan signalen van de producten terug ontvangen, biedt opties om producten te automatiseren en met elkaar te laten samenwerken, en geeft je de mogelijkheid om alle producten met je smartphone (of een ander apparaat) te bedienen. De controller is dus de gateway naar alle ZigBee producten en het enige product in het netwerk dat verbinding moet maken met het internet zodat jij er ook op je smartphone toegang tot krijgt.
Je vindt vandaag de dag verschillende controllers op de markt die als gateway naar jouw ZigBee producten kunnen fungeren en je dus toegang geven tot jouw netwerk. De meest bekende controllers zijn die van Samsung (SmartThings), Homey (Athom) en Zipato (Zipatile). Ook kun je ZigBee uitbreidingsmodules kopen voor controllers (software) als Domoticz dat je op bijvoorbeeld een Rasberry Pi draait. De enige vereiste voor de controller is dat deze ZigBee ondersteunt en dus kan communiceren met jouw producten in huis. De functionaliteit per controller en per softwarepakket kan veel verschillen, maar in de basis bieden alle controllers de mogelijkheid om compatibele apparaten in huis te koppelen (registreren) en vervolgens scenes of scenario’s aan te maken waarmee je jouw huis kunt automatiseren. Bijvoorbeeld; de sensor in de badkamer ziet dat iemand binnenkort en laat dit de controller weten. De controller geeft de inbouwmodule voor de verlichting in de badkamer een seintje dat de verlichting aan mag. Dit gebeurt allemaal binnen een seconde en op deze manier kun je jouw complete smarthome automatiseren.
Natuurlijk biedt de controller je ook de mogelijkheid om de gekoppelde apparaten op afstand, met je smartphone, te bedienen. Zo kun je de verlichting ook handmatig, met je smartphone, aan- of uitzetten. Tot slot kun je sensoren en andere producten ook gebruiken om zaken te monitoren. De ZigBee producten leveren namelijk ook communicatie in de richting van de controller. Zo kun je een slimme stekker gebruiken om te zien hoeveel stroom dat ene apparaat precies verbruikt.
Is er meer dan ZigBee?
ZigBee is niet de enige universele standaard voor de communicatie tussen apparaten in je smarthome. Er zijn meer standaarden die hiervoor gebruikt worden, waaronder Z-Wave, bluetooth, WiFi, radiofrequenties en zelfs infrarood. Het combineren van meerdere protocollen in huis is mogelijk maar afhankelijk van je controller. De controller moet de verschillende protocollen ondersteunen en kan ze dan ook naadloos laten samenwerken. Een voorbeeld van een controller waarmee meerdere protocollen gebruikt kunnen worden is de Homey van Athom. Ook wanneer je bijvoorbeeld Domoticz software gebruikt kun je zelf uitbreiden voor ondersteuning van meerdere standaarden.
Meer informatie
Wil je meer weten over protocollen voor het smarthome, verschillende toepassingen binnen het slimme huis of het kiezen en kopen van producten voor je smarthome? Neem dan onze uitgebreide gids met tips en adviezen door. Hier vind je achtergronden over onder meer spraakbediening, de beste slimme producten per ruimte in huis, het koppelen van verschillende systemen en het inrichten van een stabiel en snel WiFi-netwerk.
Reacties (7)